Trong suốt lịch sử nhân loại, con người hầu như chỉ giới hạn trong việc tiêu thụ thực phẩm có sẵn hoặc được bảo quản hạn chế thông qua hun khói, ướp muối và ngâm chua. Mãi cho đến cuộc Cách mạng Công nghiệp và xuất hiện các kỹ thuật sản xuất hàng loạt, thực phẩm chế biến, bảo quản mới trở nên phổ biến rộng rãi. Vậy chế biến thực phẩm là gì? Hãy cùng TUAF tìm hiểu thông qua bài viết này nhé.
Mục lục bài viết
1. Chế biến thực phẩm là gì?
Chế biến thực phẩm là gì? Chế biến thực phẩm là quá trình biến đổi các sản phẩm nông nghiệp thành thực phẩm, hoặc biến đổi một dạng thực phẩm thành dạng khác. Chế biến thực phẩm bao gồm nhiều hình thức khác nhau, từ việc xay ngũ cốc thành bột để sử dụng trong nấu ăn gia đình cho đến các phương pháp chế biến công nghiệp phức tạp để sản xuất thực phẩm tiện lợi.
Một số phương pháp chế biến thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc tăng dưỡng chất, giảm lãng phí và cải thiện việc bảo quản thực phẩm, do đó làm giảm tổng tác động đến môi trường và cải thiện an ninh lương thực.
2. Phương pháp chế biến thực phẩm
Sau khi hiểu được khái niệm chế biến thực phẩm là gì, dưới đây TUAF sẽ giới thiệu cho bạn một số phương pháp chế biến thực phẩm phổ biến:
- Bóc lớp vỏ ngoài của nguyên liệu.
- Cắt hoặc cắt lát
- Băm nhỏ
- Hóa lỏng
- Lên men
- Nhũ hóa
- Nấu nướng
- Trộn
- Khí hóa chẳng hạn như thêm khí vào bánh mì hoặc nước giải khát.
- Sấy phun
- Thanh trùng
Lưu ý, để chế biến thực phẩm một cách phù hợp thì cần tuân thủ một số tiêu chí quan trọng. Đảm bảo thực phẩm không bị nhiễm bệnh hoặc bị vi khuẩn xâm nhập, và cần quan tâm đến hoạt tính sinh học của thực phẩm.
=>> Xem thêm: Ngành công nghệ thực phẩm học những môn gì
3. Một số phương pháp chế biến thực phẩm khác
Bảo quản trong quy trình chế biến thực phẩm là gì? Bảo quản thực phẩm là quá trình chế biến được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của nấm, vi khuẩn và các vi sinh vật khác, nhằm giữ cho thực phẩm được tươi ngon và an toàn. Nó liên quan đến việc làm chậm quá trình oxy hóa chất béo, từ đó ngăn chặn quá trình ôi thiu. Có nhiều phương pháp bảo quản thực phẩm được thiết kế đặc biệt để bảo quản thực phẩm. Dưới đây là một số phương pháp bảo quản thực phẩm phổ biến:
3.1. Sấy khô
Đây là một trong những kỹ thuật truyền thống được sử dụng để bảo quản thực phẩm. Phơi các hạt thức ăn dưới ánh sáng mặt trời để làm khô chúng là một trong những phương pháp được thực hiện một cách tự nhiên và đơn giản nhất. Quá trình sấy khô này làm cho độ ẩm trong thực phẩm bay hơi, từ đó ngăn chặn sự xâm nhập của vi sinh vật. Đồng thời, độ ẩm cũng có thể được loại bỏ bằng cách sử dụng nhiệt.
3.2. Làm mát
Làm mát là một phương pháp bảo quản thực phẩm bằng cách làm chậm sự phát triển của vi sinh vật và hoạt động của các enzym gây hủy thức ăn. Thông qua việc lưu giữ thực phẩm ở nhiệt độ thấp, như trong tủ lạnh, nó giúp tăng thời gian bảo quản của nhiều sản phẩm như thịt, các sản phẩm từ sữa và cá.
3.3. Đóng băng
Đây là một quy trình phổ biến được áp dụng trong việc bảo quản thực phẩm cả trong gia đình và trong ngành công nghiệp. Tuy nhiên, quá trình đông lạnh nhanh có thể có tác động tiêu cực đến cấu trúc của thực phẩm.
3.4. Muối chua
Muối chua là một phương pháp bảo quản thực phẩm bằng cách đặt chúng trong một dung dịch muối có tính kháng khuẩn và ăn được. Có hai phương pháp chính để làm dưa chua, bao gồm lên men và ngâm chua. Trong quá trình lên men, vi khuẩn trong dung dịch muối tạo ra các chất hữu cơ có tác dụng bảo quản thực phẩm. Trong quá trình ngâm chua hóa chất, thực phẩm được bảo quản trong dung dịch muối để tiêu diệt vi sinh vật và vi khuẩn.
=>> Xem thêm: Giải mã sự thật về ngành công nghệ thực phẩm ít ai biết
4. Lợi ích của chế biến thực phẩm là gì
Những lợi ích quan trọng của chế biến thực phẩm bao gồm:
- Chế biến thực phẩm làm giảm số lượng vi khuẩn có hại trong thực phẩm có thể gây bệnh.
- Nó cũng tăng thời hạn sử dụng của các sản phẩm thực phẩm.
- Nó làm giảm các vấn đề và mối quan tâm lớn về sức khỏe.
- Ngăn ngừa ô nhiễm thực phẩm
- Biến nguyên liệu thực phẩm thô thành các sản phẩm hấp dẫn, có thể bán được trên thị trường.
- Tạo công ăn việc làm cho đông đảo dân cư.
Tuy nhiên chế biến thực phẩm cũng để lại nhiều mặt hạn chế. Vậy hạn chế của chế biến thực phẩm là gì?
- Thực phẩm chế biến có chứa thành phần nhân tạo và phụ gia.
- Một số lượng lớn tài nguyên được sử dụng để chế biến thức ăn dẫn đến việc tiêu thụ tài nguyên quá mức.
- Thực phẩm chế biến là nguồn bổ sung đường rất không tốt cho sức khỏe.
=>> Xem thêm: Cơ hội việc làm ngành Công nghệ thực phẩm
5. Chế biến thực phẩm có ý nghĩa gì đối với nền kinh tế
Sau khi hiểu được những lợi ích của chế biến thực phẩm là gì, thì có thể nhận ra rằng ngành công nghiệp chế biến thực phẩm không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, mà còn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
Thực phẩm mà bạn tiêu thụ không chỉ đơn giản là sản phẩm trực tiếp từ trang trại đến bàn ăn như trước đây. Nó trải qua một quá trình bao gồm thu hoạch, làm sạch, đóng gói và vận chuyển.
Ở mỗi giai đoạn trong quy trình chế biến và đưa thực phẩm đến người tiêu dùng, có sự chuyển giao hàng hóa từ công ty này sang công ty khác. Mỗi lần chuyển giao này mang lại doanh thu tiềm năng cho các công ty thực phẩm, siêu thị hoặc các nhà phân phối khác.
Thực tế là chúng ta không thể sống thiếu thực phẩm. Bất kể đất nước đang trải qua thời kỳ suy thoái hay phát triển mạnh, thì thực phẩm vẫn là hàng hóa không thể thiếu. Với nhu cầu liên tục về thực phẩm, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm phát triển ổn định. Nhu cầu này làm cho việc đầu tư vào ngành trở nên hấp dẫn.
“Lĩnh vực này đã được đánh giá cao vì khả năng mang lại lợi nhuận đầu tư tích cực và ổn định. Trong suốt 20 năm qua, trung bình, cổ phiếu trong ngành chế biến thực phẩm đã mang lại tổng lợi nhuận hàng năm cao, với ít biến động hơn so với các chỉ số thị trường chung.” (ValueLine, 2021)
=>> Xem thêm: Ngành Công nghệ thực phẩm chương trình tiếng Anh có gì nổi bật?
Kết luận
Để công nghiệp chế biến thực phẩm có thể phát triển thì yêu cầu đẩy mạnh hoạt động đào tạo nguồn nhân lực là rất cần thiết. Đây là lĩnh vực đa dạng và phát triển nhanh chóng, điều này sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm và triển vọng tương lai cho sinh viên.
Hiện nay, ngành Công nghệ thực phẩm ở Việt Nam đã có nhiều trường đại học với chất lượng đào tạo tốt để bạn có thể yên tâm lựa chọn khi quyết định theo đuổi ngành này. Đặc biệt, đối với những học viên không thể tham gia học tập trực tiếp tại trường, hình thức học từ xa sẽ là một lựa chọn phù hợp và tiện lợi. Bạn có thể tham khảo chương trình cử nhân đào tạo từ xa ngành Công nghệ Thực phẩm tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên là một trong những trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực ngành này. Điều đáng chú ý là trường đã đạt được chứng nhận kiểm định AUN-QA (ASEAN University Network – Quality Assurance). Đây là một giấy chứng nhận uy tín cho chất lượng đào tạo tại trường.
Trên đây là một số thông tin về chế biến thực phẩm là gì. Hy vọng qua bài viết trên, bạn sẽ có thêm những kiến thức bổ ích và quyết định phù hợp cho con đường tương lai của mình. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác thì hãy liên hệ ngay để được đội ngũ nhân viên tư vấn nhanh chóng.
Nguồn: Future Learn, Byjus