Mục lục bài viết
Nông nghiệp Việt Nam: Giai đoạn khởi đầu của hành trình số hóa
Nông nghiệp Việt Nam đang ở giai đoạn khởi đầu của hành trình chuyển đổi số. Điều này được phản ánh qua mức độ số hóa còn khiêm tốn của các hợp tác xã (HTX). Hiện cả nước có hơn 22.500 HTX nông nghiệp nhưng mức độ chuyển đổi số trung bình mới chỉ đạt 32%.
Ngày 29/10/2025 tại Hà Nội đã diễn ra Diễn đàn “Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai”. Sự kiện này do Liên minh Hợp tác xã Việt Nam chủ trì.
Thay đổi tư duy là “chìa khóa vàng”
Bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, nhấn mạnh chuyển đổi số là “chìa khóa vàng” giúp tối ưu hóa năng suất và giảm chi phí. Đây cũng là giải pháp căn cơ để đối phó với biến đổi khí hậu và đáp ứng các tiêu chuẩn phát triển xanh.
Bà Vân cảnh báo: “Một hiểu lầm phổ biến là đồng nhất chuyển đổi số với việc chạy theo những công nghệ ‘hào nhoáng’ như AI hay Blockchain”. Trong khi đó, chuyển đổi số thực tế phải bắt đầu từ việc số hóa quy trình quản lý, truy xuất nguồn gốc và nâng cao năng lực điều hành.
5 vướng mắc cốt lõi và rào cản nhân lực
Tốc độ chuyển đổi số của các HTX nông nghiệp còn chậm do vướng mắc ở 5 nhóm yếu tố chính. Những yếu tố này bao gồm tài chính, hạ tầng công nghệ, nhân lực, chiến lược phát triển và cơ chế hỗ trợ.
Thách thức về chi phí và nguồn nhân lực
Chi phí đầu tư công nghệ cao, trong khi nguồn vốn ưu đãi khan hiếm, khiến nhiều HTX không đủ điều kiện khởi động các dự án số. Ở nhiều vùng nông thôn, hạ tầng mạng yếu và nhân lực công nghệ khan hiếm. Đặc biệt, tâm lý e ngại và thiếu tự tin trước công nghệ mới vẫn phổ biến.
Ông Trần Duy Ninh, Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia, đồng quan điểm rằng rào cản lớn nhất hiện nay nằm ở nguồn nhân lực. Vì thế, Bộ KH&CN đang phối hợp với Bộ GD&ĐT triển khai nền tảng đào tạo trực tuyến kỹ năng số cơ bản.
Hai trụ cột song hành: Số hóa và chuyển đổi xanh
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, cho rằng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai trụ cột phải song hành. Bộ NN&MT đang xây dựng nền tảng số dùng chung cho khu vực HTX.
Nền tảng này kết nối dữ liệu về mã số vùng trồng, logistics, hợp đồng điện tử và tiêu chuẩn sản xuất. Mục đích là giúp nông nghiệp Việt Nam minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn trong bối cảnh toàn cầu hóa.
4 nhóm giải pháp và tầm nhìn công dân số
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam đã đặt ra 4 nhóm giải pháp chính để thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Các giải pháp này bao gồm đào tạo và truyền thông, hỗ trợ tiếp cận vốn dài hạn, xây dựng hệ sinh thái HTX số thống nhất, và đề nghị Chính phủ ban hành Chương trình hỗ trợ chuyển đổi số giai đoạn 2026–2030.
Cần có cơ chế ưu tiên đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao thông qua các mô hình liên kết tập trung, tránh tình trạng đầu tư nhỏ lẻ. Mục tiêu là hiện thực hóa tầm nhìn “mỗi HTX – một nền tảng số, mỗi nông dân – một công dân số”, không để ai bị bỏ lại trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Việc nắm vững công nghệ và tư duy đổi mới là yếu tố quyết định sự thành công trong hành trình chuyển đổi số nông nghiệp. Để tìm hiểu chi tiết về các ứng dụng Công nghệ cao trong nông nghiệp và các chương trình đào tạo liên quan, bạn có thể tham khảo thêm tại: https://tuaf.vn/nganh-nong-nghiep-cong-nghe-cao
Nguồn: Tạp chí Kinh tế – Tài chính