Từ thanh toán điện tử, học tập, khám chữa bệnh đến quản lý hành chính, các ứng dụng công nghệ “Made in Vietnam” đang ngày càng hiện diện sâu rộng trong đời sống hàng ngày. Không chỉ mang lại sự tiện lợi, những nền tảng này còn thể hiện năng lực sáng tạo và khát vọng làm chủ công nghệ của người Việt trong kỷ nguyên số.
Mục lục bài viết
“App hóa” len lỏi vào mọi ngóc ngách cuộc sống
Trong vài năm trở lại đây, cụm từ “app công nghệ” không còn xa lạ với người dân Việt Nam. Chỉ với một chiếc điện thoại, người dùng có thể thanh toán hóa đơn, đặt vé xe, lịch khám bệnh hay thậm chí là học tập trực tuyến – tất cả trong vài thao tác đơn giản.
Chị Nguyễn Thu Hà, 35 tuổi, nhân viên văn phòng tại Hà Nội chia sẻ: “Trước đây, tôi phải mất cả buổi sáng chỉ để đi nộp tiền điện. Giờ thì chỉ vài phút trên ứng dụng là xong, thật sự cảm thấy được ‘giải phóng’ khỏi thủ tục phiền hà.”
Theo Báo cáo Chuyển đổi số quốc gia 2024, hơn 72% người Việt Nam sử dụng ít nhất một ứng dụng công nghệ trong đời sống hàng ngày, tăng gần gấp đôi so với năm 2020. Các lĩnh vực phổ biến nhất gồm thanh toán số, y tế, giáo dục, du lịch và hành chính công.
Những “ứng dụng Việt” đang dẫn đầu xu hướng
Nếu trước đây người Việt chủ yếu sử dụng các nền tảng nước ngoài như Facebook, Google hay Grab, thì nay hàng loạt ứng dụng Việt đã khẳng định được vị thế riêng.
Một số app “Made in Vietnam” tiêu biểu gồm VNeID – ứng dụng định danh điện tử quốc gia, giúp người dân thực hiện các dịch vụ công, đi máy bay, làm thủ tục ngân hàng bằng một tài khoản duy nhất.
Sổ sức khỏe điện tử, do Bộ Y tế phát triển, cũng giúp người dân tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, tiêm chủng dễ dàng hơn mà không cần mang theo hồ sơ giấy. Từ tháng 5/2024, ứng dụng này đã được tích hợp ngay trong VNeID, tăng tính tiện dụng cho người dân.
Bên cạnh đó, các ứng dụng thanh toán điện tử như MoMo, ZaloPay, Viettel Money đang trở thành “ngân hàng mini” trong túi người dùng. Chúng cho phép thanh toán hóa đơn, mua sắm, đặt vé, trả góp… một cách nhanh chóng và bảo mật.
Ở lĩnh vực giáo dục, các nền tảng học trực tuyến như K12Online, VioEdu đang được hàng triệu học sinh sử dụng. Theo dự báo, thị trường e-learning Việt Nam sẽ đạt 228,7 triệu USD vào năm 2024 – minh chứng rõ rệt cho bước chuyển đổi mạnh mẽ trong cách học và dạy.
Khát vọng sáng tạo và câu chuyện đằng sau mỗi ứng dụng
Đằng sau mỗi ứng dụng là tâm huyết của những kỹ sư, lập trình viên Việt Nam luôn khát khao tạo ra giá trị mới bằng công nghệ.
Một ví dụ điển hình là Eden Hub, do Nguyễn Văn Đức sáng lập – nền tảng quản trị nông sản theo mô hình kết nối 4 nhà: Nhà nông, Nhà tiêu dùng, Nhà cung cấp vật tư và Nhà đầu tư. Ứng dụng không chỉ giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm mà còn hướng đến việc đo đếm tín chỉ carbon từ cây xanh – góp phần xây dựng nông nghiệp bền vững và minh bạch.
Theo các chuyên gia, mục tiêu dài hạn của hệ sinh thái “Make in Vietnam” là để người Việt dùng sản phẩm Việt, dữ liệu Việt được lưu trữ tại Việt Nam – tạo nền tảng vững chắc cho chủ quyền số quốc gia.
Lợi ích và thách thức của làn sóng “app hóa”
Không thể phủ nhận rằng, các ứng dụng công nghệ đã giúp tiết kiệm thời gian, tối ưu hiệu quả công việc và mở ra mô hình kinh tế mới như thương mại điện tử hay kinh tế chia sẻ. Tuy nhiên, sự “app hóa” cũng đặt ra thách thức lớn về an toàn dữ liệu cá nhân.
Chuyên gia an ninh mạng Ngô Tuấn Anh cảnh báo: “Người dùng Việt ngày càng phụ thuộc vào ứng dụng, nhưng chưa thực sự ý thức được nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân. Nếu không có quy định bảo mật nghiêm ngặt, các app có thể trở thành ‘cửa ngõ’ cho hacker.”
Vì vậy, để phát triển bền vững, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý linh hoạt, bảo vệ quyền lợi người dùng và khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Tương lai của siêu ứng dụng và xã hội số Việt Nam
Xu hướng tiếp theo được dự báo là siêu ứng dụng (super app) – nơi người dùng chỉ cần một nền tảng duy nhất cho mọi nhu cầu: đi chợ, thanh toán, học tập, khám bệnh hay làm việc. AI và dữ liệu lớn (Big Data) sẽ giúp cá nhân hóa trải nghiệm, tạo nên những “trợ lý số” cho mỗi người.
Tuy nhiên, để cạnh tranh với các tập đoàn công nghệ quốc tế, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào AI, hạ tầng dữ liệu và an ninh mạng, đồng thời hỗ trợ các start-up và phát triển nhân lực công nghệ cao – yếu tố then chốt của xã hội số.
Kết luận
Công nghệ đang định hình lại mọi mặt của đời sống Việt Nam – từ sản xuất đến tiêu dùng, từ học tập đến quản lý. Những ứng dụng “Made in Vietnam” không chỉ mang lại tiện ích mà còn là biểu tượng cho trí tuệ và bản lĩnh Việt trong thời đại số.
Như lời Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng từng nói: “Chuyển đổi số không phải là câu chuyện của công nghệ, mà là câu chuyện của con người. Khi mỗi người dân trở thành một công dân số, Việt Nam sẽ thật sự trở thành quốc gia số hùng cường.”
Để xem chi tiết chương trình đào tạo, ngành học và các hướng tuyển sinh của trường, bạn có thể truy cập: https://tuaf.vn
Nguồn: Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam